Konkordato Döneminde Karşılıksız Çek Keşide Etmek Suçu

Konkordato almış şirketlerden alınan çeklerde karşılıksız çek suçundan hangi şartlarda ceza verileceğine ilişkindir.

1. Karşılıksız Çek ve Cezai Sorumluluk

Karşılıksız Çek Düzenleme Suçu, üzerinde yazılı bulunan düzenleme tarihine göre kanuni ibraz süresi içinde ibrazında, çekle ilgili olarak “karşılıksızdır” işlemi yapılmasına sebebiyet veren kişi hakkında, hamilin şikayeti üzerine, her bir çekle ilgili olarak, binbeşyüz güne kadar adli para cezasına hükmolunur.

2. Karşılıksız Çek Keşide Etme Suçunda Fail Ve Sorumlu Kişi

Kural olarak; çek karşılığını banka hesabında bulundurmakla yükümlü olan kişi, çek hesabının sahibidir. Gerçek kişilerde ceza sorumluluğu çek hesabının sahibine ait olmakla birlikte, tüzel kişilerde durum farklıdır. Şirketlerde çeki imzalayan değil, düzenleme tarihine göre karşılığını bankada bulundurmak zorunda olan kişi hakkında ceza sorumluluğunun doğacağı tartışmasızdır.

Çekin düzenlendiği sırada şirketin yetkilisi (A) iken, düzenleme tarihine göre ödenme süresi geldiğinde (B) olmuş ve çekin karşılığı bankada hazır bulundurulamamış veya bulundurulmamışsa, bu durumda ceza sorumluluğu çeki imzalayan (A) hakkında değil, düzenleme tarihine göre kanuni ibraz süresi içinde çekin karşılığının ödenmediği tarihte şirket yetkilisi olan (B) yönünden doğacaktır.

3. Karşılıksız Çek ve Konkordato

Konkordato ilan eden şirketlerin çeklerinin karşılıksız işlemi yapılmasında duruma göre cezai sorumluluk farklılaşmaktadır. Karşılıksız çıkan çekten cezai sorumluluk çekin bankaya ibraz edildiği tarihteki şirketin yetkilisidir. Konkordato alan şirketin, konkordato geçici mühlet içerisinde çekinin bankaya ibraz edilmesi durumunda çekin karşılıksız çıkması halinde cezai sorumluluk iki şekilde ortaya çıkmaktadır:

1. Karşılıksız çıkan çeke konu borç iyileştirme projesi içerisinde yer alıyor, geçici mühlet ile bu konuda tüm ödeme yükümlülüğü konkordato komiseri üstleniyor ise şirket yetkilisi ceza almamaktadır. Çünkü vadesi gelen çekin ödeme işlemi sadece komiser tarafından yapılabilmektedir. Bu sebeple şirket yetkilisi ceza almamaktadır.
2. Şayet bankaya ibraz edilerek karşılıksız işlemine konu olan çeke ilişkin borç, iyileştirme projesi içerisinde bulunmuyor ise karşılıksız işleminin yapıldığı tarihteki şirket yetkilisinin cezai sorumluluğu bulunmaktadır. Özetle komiserin yetkili olmadığı dönemde vadesi gelen çeke ilişkin karşılıksız olduğundan bahisle bir şikâyet var ise şirket yetkilisi ceza almaktadır.

Sonuç olarak karşılıksız işlemine konu olan çeke ilişkin verilecek ceza da vade tarihinde çeki ödeme mükellefi olan kişiye verilir. Bu durumda konkordato mühletinde ödeme günü gelen çekin ödenmediğinden bahisle şirket yetkilileri –ödeme yetkisi olmamasından kaynaklı- hakkında ceza verilemeyeceğine ilişkin yüksek mahkeme kararları mevcuttur.

Av. Abide Birsen

Stj Av Tuğce Akıl

 

Yazar : Gülel Hukuk