Giriş
Sosyal Güvenlik Kurumu ("SGK"), 1 Nisan 2021 tarihli ve 2021/9 sayılı genelgesi ile 2013/11 sayılı genelgede yer alan işten ayrılış kodlarında değişiklik yapmıştır. Genelge kapsamında SGK, 22 Şubat 2013 tarihli ve 2013/11 sayılı genelgesinde yer alan işten ayrılış nedenleri tablosundaki "29 - İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih" kodunu çıkarmış ve aşağıdaki kodları eklemiştir.
|
KOD |
KODUN İÇERİĞİ |
İLGİLİ MEVZUAT |
|
42 |
İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek, yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması. |
4857 sayılı Kanun Madde 25/II/a |
|
43 |
İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarfetmesi veyadavranışlarda bulunması, yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnadlarda bulunması. |
4857 sayılı Kanun Madde 25-II-b |
|
44 |
İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması. |
4857 sayılı Kanun Madde 25-II-c |
|
45 |
İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması. |
4857 sayılı Kanun Madde 25-II-d |
|
46 |
İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması. |
4857 sayılı Kanun Madde 25-II-e |
|
47 |
İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi. |
4857 sayılı Kanun Madde 25-II-f |
|
48 |
İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi. |
4857 sayılı Kanun Madde 25-II-g |
|
49 |
İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi. |
4857 sayılı Kanun Madde 25-II-h |
|
50 |
İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması. |
4857 sayılı Kanun Madde 25-II-ı |
I. Kod-29 Nedir?
Bilindiği üzere koronavirüs salgınının istihdam üzerindeki olumsuz etkilerinden çalışanların korunması maksadıyla 16/04/2020 tarihinden itibaren fesih kısıtı uygulaması getirilmiştir. İş Kanunu'nunda yer alan ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller fesih kısıtı uygulamasının istisnaları arasında sayılmıştır. Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller görevin kasten ve sürekli ihmali, mazeretsiz işe gelmemek gibi maddelerin yanı sıra cinsel taciz, küfür, hırsızlık, uyuşturucu madde kullanmak gibi halleri de içermektedir. Bu hallerin tamamında iş akdinin feshi durumunda işten ayrılış işlemlerinin Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirimleri “29 nolu kod” üzerinden yapılmaktadır.
II. Düzenlemenin Amacı
Birbirinden farklı fesih nedenlerinin tamamının aynı kod (Kod-29) ile bildiriminin çalışma hayatında belirsizliklere yol açtığının görülmesi üzerine SGK genelgesinde yapılan değişiklik ile ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan hallerin tamamı için ayrı ayrı kodlar belirlenmiştir. Bu şekilde mazeretsiz devamsızlık hali ile hırsızlık gibi birbirinden farklı fesih sebeplerinin farklı bildirim kodları ile yapılması sağlanarak, olası sorunların önüne geçilmesi amaçlanmaktadır.
III. İşten Çıkış Kodu Nedir?
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) işten çıkış kodları, çalışan ve işveren arasındaki iş sözleşmesinin bitirilmesinden sonra çalışanın neden işten ayrıldığının SGK’ya bildirilmesini sağlayan özelleştirilmiş kodlardır. Sigortalı çalışanın kıdem tazminatına, ihbar süresi ve tazminatına ve son olarak işsizlik ödeneğine hak kazanıp kazanmadığını seçilen işten çıkış koduna göre belirlenmektedir.
Sonuç
Birbirinden farklı fesih nedenlerinin tamamının aynı kod (Kod-29) ile bildirilmesinin çalışma hayatında belirsizliklere yol açtığının görülmesi üzerine, 2021/9 sayılı genelge ile yapılan değişiklik çerçevesinde ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan hallerin tamamı için ayrı ayrı kodlar belirlenmiştir. Bu şekilde olası sorunların önüne geçilmesi düşünülmektedir.
Yazar : Av. Yusuf Eren Yıldız - Stj. Av. Kutay Çağlar